Botoks, Zehir mi Yoksa İlaç mı?

Botoks, birçoğumuzun magazin programlarından ya da çevremizden duymuş olabileceği bir ilaçtır. Tıptaki adı botulinum toksini olan ilaç, gerçekten de aslında felç yapıcı toksin bir maddedir. Ancak gerekli görüldüğü durumlardakozmetik ya da tedavi amacıyla kullanılabilir. Yani bir toksin olması sizi korkutmasın.

Sanılanın aksinebotoks, yılan zehri değildir ve yılanlardan elde edilmez. Botulinum toksini ilk olarak 80’li yıllarda biyolojik bir silah olarak üretilmiştir. Etki mekanizması, sinir kas kavşaklarında normalde kas kasılmasını sağlayan maddelerin oturması gereken reseptörlere geri dönüşümsüz olarak oturmasıdır. Reseptörler kendilerini yenileyene kadar ilgili kas geçici bir şekilde felç olur. Kaslarda felç etkisi yapan toksin ilerleyen yıllarda yapılan çalışmalar sonucu ilaç olarak piyasaya sürülmüştür. İlk önce maymunlarda denenen ilacın şaşılık tedavisinde kullanılabileceği bulunmuştur. Ardından botox ticari ismi ile piyasaya sürülmüştür.

Genel kanının aksinebotoks sadece kozmetikte kullanılan bir ilaç değildir. Yüzdeki kırışıklıklara iyi gelmesi sebebiyle kozmetik amaçlı kullanımı yaygın olsa da birçok hastalığın tedavisine iyi gelmektedir. Özellikle göz ile alakalı hastalıklarda kullanılmaktadır. Amerika’da 80’li yılların sonunda yapılan çalışmalar sonucundabotulinum toksininin tıptaki adı strabismus olan şaşılık ve bleforospazm denilen göz seğirmesi hastalıklarının tedavilerinde kullanılabileceği bulunmuştur. Bugün de hala yaygın olarak bu hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Mantık olarak gözlerimizin konumunu belirleyen motor kaslardan daha çok kasılana, yani şaşılığa sebep olana, toksin belirli bir miktar uygulanır ve iki kasın da aynı oranda kasılması sağlanarak hastalık tedavi edilir. Daha sonraları yine Amerika’da bir plastik cerrah ilk defa ilacı kırışıklık gidermek için kullanmıştır ve sonuçlarını belgelemiştir. Ünlü bir tıp dergisinde yayınlanan makale sonucu ilacın kozmetik amaçla kullanımı da yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu tedavilerin başarıları sonucu ilaç daha büyük kas gruplarında da denenmeye başlanmış ve başarıya ulaşılmıştır. Örneğin serebral palsi hastalığında kaslarda görülen distoni ve spazm semptomlarını tedavi etmede kullanılmıştır. Günümüzde de yaygın olarak bu tarz kas hastalıklarını tedavi etmek için kullanılmaktadır. Yine dekozmetik amaçla kullanımının daha yaygın olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *